آزمایش پرولاکتین خون یک نوع آزمایش پزشکی بوده که جهت اندازه گیری سطح هورمون پرولاکتین در خون انجام می شود. بهتر است بدانید پرولاکتین در غده هیپوفیز تولید شده و نقش بسزایی در فرآیندهای بدن، به ویژه تولید شیر در بانوان دارد. همچنین این هورمون تاثیرات متعددی بر روی تنظیم سیستم تناسلی و فعالیت های متابولیک بدن دارد. آزمایش پرولاکتین برای تشخیص اختلالات مرتبط با هیپوفیز، مشکلات تخمک گذاری در زنان، بررسی سلامت باروری در زنان و مردان یا افزایش غیرطبیعی تولید شیر در زنان مورد استفاده می شود. در ادامه به بررسی موضوعات مختلفی اعم از دلایل تجویز آزمایش، نحوه انجام و تفسیر نتایج طبیعی آزمایش خواهیم پرداخت پس با ما همراه باشید.
آزمایش پرولاکتین خون چیست؟
آزمایش پرولاکتین خون یک نوع آزمایش برای اندازه گیری میزان هورمون پرولاکتین در خون می باشد. لازم به ذکر است هورمون پرولاکتین توسط غده هیپوفیز در مغز تولید می شود و در هورمون های جنسی همچون استروژن و پروژسترون تاثیرگذار است. این هورمون نقش بسزایی در تولید شیر در بانوان، تنظیم عملکردهای جنسی و فعالیت های متابولیسم بدن دارد. همچنین این نوع آزمایش برای تشخیص مشکلاتی اعم از ناباروری، اختلالات قاعدگی و همچنین مشکلات هیپوفیز مانند تومورها و بیماری های غده هیپوفیز مورد استفاده می شود.
دلایل انجام آزمایش پرولاکتین خون
همانطور که در بالا ذکر کردیم این آزمایش بنا به دلایل متعددی انجام می شود که در ادامه به برخی از دلایل رایج انجام آن اشاره می نماییم:
- مشکلات ناباروری: آزمایش پرولاکتین در زنانی که مشکلات تخمک گذاری یا مردانی که مشکلات باروری دارند، کمک می کند تا علت اصلی مشکلات هورمونی بررسی شود.
- مشکلات قاعدگی: افزایش یا کاهش سطح پرولاکتین منجر به بروز اختلالات در دوران قاعدگی می شود به همین دلیل انجام این آزمایش به این دسته از افراد تجویز می شود.
- گالاکتوره (تولید غیر طبیعی شیر): این آزمایش به بانوانی که به طور غیرطبیعی شیر تولید می کنند، تجویز می شود تا علت اصلی این مشکل بررسی شود.
- تومورهای هیپوفیزی: تومورهای کوچک در غده هیپوفیز منجر به افزایش سطح پرولاکتین می شود. به همین دلیل این آزمایش برای تشخیص تومورها مورد استفاده می شود.
- ناباروری در مردان: این نوع آزمایش برای مردانی که دچار مشکلات باروری هستند، انجام می شود تا علت اصلی این عارضه شناسایی شود.
- استرس یا مشکلات خواب: لازم به ذکر است برخی مواقع استرس و مشکلات خواب در سطح پرولاکتین خون تاثیرگذار بوده به همین دلیل آزمایش جهت بررسی این عوامل انجام می شود.
دلایل انجام آزمایش در زنان
- آکنه غیرطبیعی
- مشکلات بینایی
- مشکلات ناباروری
- بروز علائم یائسگی
- دوره قاعدگی نامنظم
- حساسیت در سینه ها
- مشکلات کلیوی و کبدی
- تولید شیر از سینه بدون بارداری
- درد شدید در هنگام برقراری رابطه جنسی
بیشتر بخوانید: بیماری ادرار شربت افرا
دلایل انجام آزمایش در مردان
- اختلال نعوظ
- مشکلات بینایی
- کاهش میل جنسی
- اختلالات کلیوی و کبدی
- حساسیت یا بزرگ شدن سینه ها
- کمبود غیرطبیعی موی بدن و صورت
- بررسی علت کاهش تستوسترون در مردان
دلایل سطح غیرطبیعی پرولاکتین در آزمایش خون
لازم به ذکر است سطح غیرطبیعی پرولاکتین به بررسی دقیق پزشک جهت شناسایی علت اصلی و انتخاب بهترین روش درمان نیاز دارد. سطح غیرطبیعی پرولاکتین در آزمایش خون بنا به دلایل مختلفی رخ می دهد که به برخی از علل رایج افزایش و کاهش سطح پرولاکتین به شرح زیر است:
دلایل افزایش سطح پرولاکتین
- استرس
- بی اشتهایی
- اختلالات خواب
- کم کاری تیروئید
- بارداری و شیردهی
- مشکلات کبدی یا کلیوی
- سندروم گالاکتوره-آمنوره
- تومور خوش خیم هیپوفیز
- آسیب و تحریک قفسه سینه
- مصرف برخی داروهای ضدافسردگی یا ضدتهوع
بیشتر بخوانید: آزمایش غربالگری sma چیست؟
دلایل کاهش سطح پرولاکتین
- نارسایی هیپوفیز
- کمبود هورمون های دیگر
- آسیب دیدگی به غده هیپوفیز
- مصرف برخی از داروهای خاص
شرایط انجام آزمایش پرولاکتین خون
قبل از آزمایش باید یکسری نکات و شرایط را رعایت نمایید تا نتایج آزمایش دقیق و درست بدست آید. لازم به ذکر است این نوع آزمایش به دقت و توجه بسیار بالایی نیاز دارد به همین دلیل بهتر است در بهترین آزمایشگاه ژنتیک تهران انجام دهید. به طور کلی شرایط این آزمایش به شرح زیر است:
- بهتر است این آزمایش را بعد از دوران قاعدگی انجام دهید.
- بهتر است بدانید سطح این هورمون در صبح بالاتر از عصر است. بنابراین باید این آزمایش را در ساعات ابتدایی صبح و 3 الی 4 ساعت بعد از بیدار شدن انجام دهید.
- همانطور که در بالا ذکر کردیم استرس منجر به افزایش موقتی سطح پرولاکتین می گردد. بنابراین قبل از آزمایش، از هر گونه استرس خودداری فرمایید.
- فعالیت های سنگین و فعالیت های جنسی باعث افزایش موقتی پرولاکتین در خون می شود. بنابراین از انجام این نوع فعالیت ها اجتناب کنید.
- سطح این هورمون در دوران بارداری و شیردهی افزایش می یابد به همین دلیل قبل از انجام تست، وضعیت خود را به پزشک آزمایشگاه اطلاع دهید.
- در اکثر موارد برای انجام این نوع آزمایش نیازی به ناشتا بودن نیست، اما برخی پزشکان توصیه می کنند که آزمایش در صبح و زمانی که بیمار ناشتا است، انجام شود. بنابراین بهتر است 8 الی 12 ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورید.
- مصرف برخی از داروها مانند داروهای ضدافسردگی، داروهای ضد روان پریشی و داروهای فشارخون سطح پرولاکتین خون را را تحت تاثیر قرار می دهند. به همین دلیل قبل از انجام آزمایش این موضوع را به پزشک آزمایشگاه اطلاع دهید.
تفسیر نتایج طبیعی آزمایش پرولاکتین خون
لازم به ذکر است نتایج طبیعی آزمایش پرولاکتین به جنسیت و وضعیت جسمانی فرد بستگی دارد. به طور کلی نتایج طبیعی و سطح پرولاکتین در هر افراد به شرح زیر است:
- در مردان: معمولا بین 2 تا 18 نانوگرم در میلی متر (ng/ml)
- در بانوان غیرباردار: معمولا بین 2 تا 29 نانوگرم در میلی متر (ng/ml)
- در دوران بارداری و شیردهی: لازم به ذکر است سطح این هورمون در دوران بارداری افزایش یافته و ممکن است بین 10 تا 400 نانوگرم در میلی متر (ng/ml) باشد.
بیشتر بخوانید: بیماری ژیاردیازیس چیست؟
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، آزمایش پرولاکتین خون یک نوع آزمایش مهم برای تشخیص مشکلات هورمونی و اختلالات مرتبط با تولید شیر، ناباروری و سایر مشکلات غده هیپوفیز است. سطح طبیعی پرولاکتین در خون به جنسیت، وضعیت بارداری یا شیردهی و زمان انجام آزمایش بستگی دارد. بنابراین جهت دستیابی به نتایج دقیق و معتبر، رعایت شرایط آزمایش مانند زمان انجام، ناشتا بودن، اجتناب از استرس و فعالیت های سنگین و مشاوره با پزشک آزمایشگاه در زمینه مصرف داروها و وضعیت های خاص ضروری است.
