غده تیروئید یک غده درون ریز پروانه ای شکل است که به طور معمول در قسمت جلویی پایین گردن قرار دارد. وظیفه تیروئید ساختن هورمون های تیروئیدی است که در خون ترشح میشوند و سپس به تمام بافت های بدن منتقل می شوند. هورمون های تیروئید به بدن کمک می کنند انرژی را مصرف کند، گرم بماند و مغز، قلب، ماهیچهها و سایر اندامها را همانطور که باید کار کنند، نگه می دارند. کم کاری یا پرکاری تیروئید نقش به سزایی در تغییرات وزن دارد که در این مطلب به آن می پردازیم
چه رابطه ای بین تیروئید و وزن وجود دارد؟
مدتهاست که دریافته شده است که یک رابطه پیچیده بین بیماری تیروئید، وزن بدن و متابولیسم وجود دارد. هورمون تیروئید متابولیسم را هم در حیوانات و هم در انسان تنظیم می کند. متابولیسم با اندازه گیری میزان اکسیژن مصرفی بدن در مدت زمان مشخصی تعیین می شود. اگر اندازه گیری در حالت استراحت انجام شود، به آن نرخ متابولیک پایه (BMR) می گویند. در واقع، اندازهگیری BMR یکی از اولین آزمایش هایی بود که برای ارزیابی وضعیت تیروئید بیمار مورد استفاده قرار گرفت. بیمارانی که غدد تیروئیدشان کار نمی کرد، BMR پایینی داشتند و افرادی که غده تیروئید پرکار داشتند، BMR بالایی داشتند. مطالعات بعدی این مشاهدات را با اندازه گیری سطوح هورمون تیروئید مرتبط کرد و نشان داد که سطوح پایین هورمون تیروئید با BMR کم و سطوح بالای هورمون تیروئید با BMR مرتبط است. بیشتر پزشکان به دلیل پیچیدگی انجام آزمایش و به دلیل اینکه BMR تحت تأثیرات زیادی غیر از وضعیت تیروئید قرار دارد، دیگر از BMR استفاده نمی کنند.
چه رابطه ای بین BMR و وزن وجود دارد؟
تفاوت در BMR ها با تغییرات در تعادل انرژی مرتبط است. تعادل انرژی نشان دهنده تفاوت بین تعداد کالری دریافتی و تعداد کالری مصرفی بدن است. اگر BMR بالا با تجویز داروهایی مانند آمفتامین ها القا شود، حیوانات اغلب دارای تعادل انرژی منفی هستند که منجر به کاهش وزن می شود. بر اساس چنین مطالعاتی بسیاری از افراد به این نتیجه رسیده اند که تغییرات در سطح هورمون تیروئید که منجر به تغییر در BMR می شود، باید باعث تغییر در تعادل انرژی و تغییرات مشابهی در وزن بدن شود.
با این حال، BMR ها تمام داستان مربوط به وزن و تیروئید نیستند. به عنوان مثال، هنگامی که میزان متابولیسم در حیوانات کاهش می یابد (به عنوان مثال با کاهش دمای بدن)، آنها اغلب افزایش وزن مورد انتظار را نشان نمی دهند. بنابراین، رابطه بین نرخ متابولیک، تعادل انرژی و تغییرات وزن بسیار پیچیده است. بسیاری از هورمون های دیگر (علاوه بر هورمون تیروئید)، پروتئین ها و سایر مواد شیمیایی وجود دارند که برای کنترل مصرف انرژی، دریافت غذا و وزن بدن بسیار مهم هستند. از آنجایی که همه این مواد با بخش هایی از مغز و بدن که مصرف انرژی و دریافت انرژی را کنترل می کنند، تعامل دارند، نمی توانیم تأثیر تغییر تنها یکی از این عوامل (مانند هورمون تیروئید) را بر وزن بدن به طور کلی پیش بینی کنیم. در نتیجه، در حال حاضر نمیتوانیم تأثیر تغییر حالت تیروئید را بر وزن بدن هر فرد پیش بینی کنیم.
چه رابطه ای بین پرکاری تیروئید و وزن وجود دارد؟
از آنجایی که BMR در بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید بالا است، بسیاری از بیماران مبتلا به تیروئید پرکار در واقع مقداری کاهش وزن دارند. علاوه بر این، کاهش وزن با شدت تیروئید پرکار مرتبط است. به عنوان مثال، اگر تیروئید به شدت بیش فعال باشد، BMR فرد افزایش می یابد که منجر به افزایش کالری مورد نیاز برای حفظ وزن بدن می شود. اگر فرد مقدار کالری دریافتی را برای مطابقت با کالری اضافی سوزانده افزایش ندهد، کاهش وزن خواهد داشت. همانطور که قبلاً اشاره شد، عواملی که اشتها، متابولیسم و فعالیت ما را کنترل می کنند بسیار پیچیده هستند و هورمون تیروئید تنها یک عامل در این سیستم پیچیده است. با این وجود، به طور متوسط هر چه پرکاری تیروئید شدیدتر باشد، کاهش وزن بیشتر مشاهده می شود. کاهش وزن در سایر شرایطی که هورمونهای تیروئید افزایش می یابد نیز مشاهده میشود، مانند زمانی که دوز قرص های هورمون تیروئید برای بیمار خیلی زیاد باشد. از آنجایی که پرکاری تیروئید باعث افزایش اشتها نیز می شود، برخی از بیماران ممکن است وزن کم نکنند و برخی نیز بسته به میزان افزایش کالری دریافتی خود، ممکن است افزایش وزن را تجربه کنند.
چرا هنگام درمان پرکاری تیروئید وزن اضافه می کنم؟
از آنجایی که پرکاری تیروئید یک حالت غیرطبیعی است، میتوان پیشبینی کرد که کاهش وزن ناشی از حالت غیرطبیعی، زمانی که حالت غیرطبیعی معکوس شود، از بین می رود. این همان چیزی است که ما پیدا می کنیم. به طور متوسط، هر وزنی که در طول حالت پرکاری تیروئید از دست می رود، با درمان پرکاری تیروئید دوباره به دست می آید. افزایش وزن حتی ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که کاهش وزن کم یا بدون کاهش وزن وجود داشته باشد زیرا ممکن است بیماران به دلیل مصرف انرژی اضافی در پرکاری تیروئید به خوردن کالری بیشتر عادت کرده باشند.
چه رابطه ای بین کم کاری تیروئید و افزایش وزن وجود دارد؟
از آنجایی که BMR در بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید کاهش یافته است، تیروئید کم کار به طور کلی با افزایش وزن همراه است. افزایش وزن اغلب در افرادی که کم کاری تیروئید شدید تر دارند بیشتر است. با این حال، کاهش BMR به دلیل کم کاری تیروئید معمولاً بسیار کمتر از افزایش قابل توجهی است که در پرکاری تیروئید مشاهده می شود، که منجر به تغییرات ملایم تری در وزن به دلیل کم کاری تیروئید می شود. علت افزایش وزن در افراد کمکاری تیروئید نیز پیچیده است و ممکن است به تجمع بیش از حد چربی مرتبط نباشد. بیشتر وزن اضافی که در افراد کم کاری تیروئید به دست می آید به دلیل تجمع بیش از حد نمک و آب است. افزایش وزن زیاد به ندرت با کم کاری تیروئید همراه است. به طور کلی، بسته به شدت کم کاری تیروئید، 5 تا 10 پوند از وزن بدن ممکن است به تیروئید نسبت داده شود. در نهایت، اگر افزایش وزن تنها علامت کم کاری تیروئید باشد، احتمال کمتری وجود دارد که افزایش وزن صرفاً به دلیل تیروئید باشد.
پس از درمان کم کاری تیروئید چقدر می توانم انتظار کاهش وزن داشته باشم؟
از آنجایی که بیشتر افزایش وزن در کم کاری تیروئید، تجمع در نمک و آب است، زمانی که کم کاری تیروئید درمان می شود، می توان انتظار کاهش وزن کوچک (معمولا کمتر از 10 درصد وزن بدن) را داشت. همانند درمان پرکاری تیروئید، درمان حالت غیرطبیعی کم کاری تیروئید با هورمون تیروئید منجر به بازگشت وزن بدن به مقدار قبل از ایجاد کم کاری تیروئید می شود. از آنجایی که افزایش وزن ممکن است دلایل زیادی داشته باشد و در یک دوره زمانی طولانی ایجاد شود، نسبتاً معمول است که بعد از درمان موفقیت آمیز کم کاری تیروئید کاهش وزن زیادی وجود نداشته باشد. مجدداً، اگر همه علائم کم کاری تیروئید به جز افزایش وزن با درمان هورمون تیروئید برطرف شود، بعید است که افزایش وزن صرفاً به دلیل تیروئید باشد. هنگامی که کم کاری تیروئید درمان شد و سطح هورمون تیروئید در محدوده طبیعی قرار گرفت، توانایی افزایش یا کاهش وزن مانند افرادی است که مشکلات تیروئیدی ندارند.
آیا می توان از هورمون تیروئید برای کمک به کاهش وزن استفاده کرد؟
هورمون های تیروئید در گذشته به عنوان یک ابزار کاهش وزن استفاده می شده است. شروع یا افزایش هورمون تیروئید برای افزایش سطح هورمون تیروئید بعید است که وزن را به طور چشمگیری تغییر دهد. مطالعات نشان دادهاند که درمان بیش از حد هورمون تیروئید می تواند به کاهش وزن بیش تری نسبت به رژیم غذایی به تنهایی کمک کند، اما شامل خطر عواقب منفی عمده ناشی از استفاده از هورمون تیروئید برای کمک به کاهش وزن، مانند از دست دادن پروتئین عضلانی است. از دست دادن استخوان و یا مشکلات قلبی. علاوه بر این، هنگامی که هورمون تیروئید اضافی متوقف شود، کاهش وزن معمولاً دوباره به دست می آید.