سندرم پلی کیستیک تخمدان (PCOS) یک اختلال هورمونی در بین بانوان بوده که به دلیل عدم تعادل هورمونی و مشکلات متابولیکی رخ می دهد. این عارضه با علائم مختلفی اعم از قاعدگی نامنظم، افزایش سطح هورمون های آندروژن، رشد موهای زائد و اضافه وزن همراه است. معمولا افراد مبتلا به PCOS دارای کیست های کوچک متعددی هستند که به دلیل عدم تخمک گذاری منظم بوجود می آید. تاکنون علت اصلی این بیماری مشخص نشده اما عواملی همچون ژنتیک، مقاومت به انسولین و سبک زندگی در بروز این عارضه نقش بسزایی دارد. در این مقاله قصد داریم به بررسی موضوعات مختلفی اعم از علائم تخمدان پلی کیستیک، دلایل بروز این بیماری، روشهای تشخیص و درمان آن خواهیم پرداخت.
سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
سندرم تخمدان پلی کیستیک یک نوع اختلال شایع در زنان بوده که ممکن است با تعداد زیادی کیست کوچک همراه باشد که مانع تخمک گذاری منظم می شود. در این وضعیت سطح هورمون های PCOS افزایش یافته و در آن تخمدان ها مقدار غیرطبیعی آندروژن و هورمون های جنسی مردانه را تولید می کنند و خطر ابتلا به بیماری های دیابت نوع ۲، بیماری های قلبی را افزایش می دهد. این عارضه به علائمی اعم از بی نظمی قاعدگی، افزایش موهای زائد بدن و صورت و اضافه وزن منجر می شود.
دلایل بروز سندرم تخمدان پلی کیستیک
امروزه بسیاری از دختران و زنان با بیماری تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک مواجه می شوند. هنگامی که تخمدان ها توانایی تخمک گذاری نداشته باشند، کیست های کوچک و متعددی در تخمدان ها ایجاد می شود. لازم به ذکر است علت اصلی این عارضه به طور دقیق مشخص نشده اما عوامل مختلفی در بروز این عارضه تاثیرگذار هستند:
- آندروژن اضافی
- متابولیک و چاقی
- التهاب درجه پایین
- مقاومت به انسولین
- استرس و اضطراب
- عدم تعادل هورمونی
- عوامل ژنتیکی و ارثی
بیشتر بخوانید: فریز کردن تخمک چیست؟
علائم سندرم پلی کیستیک تخمدان
علائم PCOS یا تنبلی تخمدان در بدن هر فردی متفاوت بوده و تشخیص و درمان به موقع آن منجر به کاهش علائم و جلوگیری از عوارض های بلند مدت شود. در ادامه به شایع ترین علائم این عارضه اشاره می نماییم:
- سقط جنین
- آپنه خواب
- سرطان رحم
- دیابت نوع ۲
- زایمان زودرس
- مشکلات باروری
- تیره شدن پوست
- کیست های تخمدان
- افسردگی و اضطراب
- بیماری قلبی و عروقی
- بی نظمی در قاعدگی
- آکنه و مشکلات پوستی
- خونریزی غیرطبیعی رحم
- خستگی و مشکلات خواب
- ریزش مو و نازک شدن موها
- افزایش موهای زائد در صورت و بدن
- افزایش وزن و دشواری در کاهش وزن
- مشکلات متابولیکی مانند فشارخون بالا، کلسترول غیرطبیعی
بیشتر بخوانید: بیماری فیبروز کیستیک چیست؟
روشهای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک
روشهای مختلفی برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) وجود داشته که معمولا این بیماری با انجام تمامی روشهای ذکر شده در زیر قابل تشخیص است. رایج ترین روشهای تشخیص تنبلی تخمدان به شرح زیر است:
- سونوگرافی تخمدان ها
- معاینه فیزیکی و بررسی علائم بدن
- آزمایش هورمونی خون جهت اندازه گیری سطح هورمون ها از جمله تستوسترون، استروژن، هورمون FSH و هورمون LH
توجه: آزمایش هورمونی خون نیاز به دقت بالایی داشته به همین دلیل بهتر است در بهترین آزمایشگاه ژنتیک تهران انجام دهید تا نتایج دقیق و درستی را بدست آورید.
روشهای درمان تنبلی تخمدان یا PCOS
لازم به ذکر است درمان قطعی برای درمان این بیماری شناخته نشده اما روشهای مختلفی برای درمان این عارضه وجود داشته که به شرح زیر است:
- قرص متفورمین جهت بهبود حساسیت به انسولین ، تنظیم قندخون و تنظیم چرخه قاعدگی مصرف شود.
- مصرف پروژسترون به صورت دوره ای منجر به تنظیم قاعدگی و کاهش رشد غیر طبیعی بافت داخلی رحم می شود.
- داروهایی مانند اسپیرونولاکتون جهت کاهش هورمون های مردان مانند رشد موهای زائد و آکنه مورد استفاده می شود.
- دارو کلومیفن سیترات منجر به تحریک تخمک گذاری شده و برای بانوانی که قصد بارداری دارند بسیار مناسب است.
- قرص های هورمونی جهت تنظیم هورمون ها و کاهش علائم PCOS برای بانوانی که قصد بارداری ندارند، مفید است.
- از رژیم غذایی متعادل با کاهش مصرف قند و کربوهیدرات های ساده و افزایش مصرف سبزیجات، میوه جات و پروتئین ها کم چرب پیروی کنید زیرا تغذیه مناسب منجر به تنظیم سطح انسولین و کاهش علائم PCOS می شود.
- قرص های ضدبارداری ترکیبی حاوی استروژن و پروژسترون منجر به تنظیم قاعدگی، کاهش آکنه و کاهش موهای زائد می شود.
- درمان با جراحی آخرین روش درمان این بیماری بوده و در صورتی که روشهای غیر جراحی موثر نباشد، دریلینگ تخمدان انجام می شود.
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، سندرم تخمدان پلی کیستیک یک نوع اختلال هورمونی پیچیده بوده که در زنان و دختران مشاهده می شود. این عارضه با علامی اعم از قاعدگی نامنظم، رشد موهای زائد، آکنه و مشکلات ناباروری همراه است. لازم به ذکر است این بیماری منجر به بروز عوارض جدی مانند دیابت نوع ۲، بیماری های قلبی و ناباروری می شود. تاکنون روش قطعی برای درمان تنبلی تخمدان شناخته نشده اما روشهای مختلفی جهت بهبود این عارضه، کاهش علائم و عوارض های طولانی مدت وجود دارد.
