آزمایش TIBC یک نوع آزمایش خون بوده که اندازه ترانسفرین خون را مشخص می کند؛ پروتئینی که به آهن متصل شده است و آن را در تمامی قسمت های بدن حمل می کند. TIBC به منظور بررسی فقر آهن فرد صورت می گیرد. امکان دارد که TIBC پایین نشان از کمبود آهن و همچنین TIBC بالا نشان از آهن بالا باشد. با این حال لازم به ذکر است سطوح TIBC تحت تاثیر عواملی مثل بارداری، التهاب و بیماری کبدی قرار می گیرد. در این مقاله به بررسی موضوعات مختلفی اعم از دلایل تجویز این آزمایش، تفسیر، محدوده نرمال، نحوه انجام آزمایش می پردازیم پس با ما همراه باشید.
آزمایش TIBC چیست؟
آزمایش TIBC یک نمونه آزمایش خون بوده که به منظور اندازه گیری میزان آهنی که پروتئین ترانسفرین در خون می تواند حمل کند، صورت می گیرد. این نوع آزمایش خون غالبا برای تشخیص دادن کم خونی و فقر آهن انجام می شود.
آزمایش خون TIBC نشانه چیست؟
آزمایش TIBC به صورت خاص، ظرفیت اتصال کل آهن را اندازه گیری می کند. اگر بخواهیم به زبان ساده تر بگوییم این آزمایش به صورت غیرمستقیم سطح پروتئین ترانسفرین را می سنجد. نتیجه این آزمایش به شما می گوید که خون به منظور چسبیدن به آهن و همچنین انتقال آن به کل بدن، تا چه حد توانایی دارد.
اگر به بیماری مثل فقر آهن مبتلا شده اید، سطح TIBC از اندازه نرمال بالاتر بوده که در این حالت جذب آهن نیز کاهش پیدا می کند. اگر شما در این شرایط آزمایش fe را انجام دهید، میزان آن پایین تر از حد نرمال است.
اما در صورتی که به بیماری هایی مثل هموکروماتوز مبتلا باشید، در آزمایش خون شما سطح TIBC کمتر از حد استاندارد بوده و میزان آهن بدن نیز بیشتر از اندازه طبیعی می باشد. لازم به ذکر است هموکروماتوز یک نوع بیماری ارثی بوده که در آن بدن افراد بیش از اندازه طبیعی ذخایر آهن دارد که شما عزیزان می توانید این آزمایش را در بهترین آزمایشگاه ژنتیک تهران انجام دهید.
دلایل تجویز آزمایش TIBC
پزشک مربوطه به علل مختلفی این آزمایش را برای شما عزیزان تجویز می کند. امکان دارد که فرد دارای علائم کم خونی باشد یا پزشک مشکوک شود که آهن بیش از اندازه در خون وجود دارد. به طور کلی دلایل تجویز این آزمایش شامل موارد زیر است:
- بیماری های التهابی و عفونی: در بعضی از بیماری های التهابی مزمن امکان دارد که سطح TIBC تغییر کند.
- کمبود آهن: این آزمایش در زمینه پیشگیری و تشخیص کمبود آهن در بدن افراد که منجر به کم خونی می شود، مفید است.
- تشخیص اختلالات ذخیره سازی آهن: در بعضی از بیماری ها مثل هموکروماتوز این آزمایش به منظور بررسی میزان جذب آهن در بدن انجام می شود.
- آسیب های خونی و یا مشکلات گلبول های قرمز خون: مشکلات مختلف در تخریب یا تولید گلبول های قرمز سبب تغییر در سطح خاموش TIBC می شوند.
- بیماری های کبدی: امکان دارد اختلالات کبدی مثل سیروز کبدی تاثیراتی بر روی آهن و همچنین ظرفیت اتصال آن داشته باشند که به همین دلیل این نوع آزمایش بر وضعیت کبدی افراد نیز نظارت دارد.
بیشتر بخوانید: تفاوت تالاسمی آلفا و بتا
آیا برای آزمایش خون TIBC باید ناشتا باشیم؟
به منظور انجام این آزمایش خون باید به نکات ذکر شده در زیر دقت کنید:
- تغییر خاصی در برنامه غذایی خود نداشته باشید.
- شب قبل از انجام آزمایش خون، یک شام کاملا سبک میل کنید.
- استفاده از مکمل های آهن باید قبل از نمونه گیری به مدت 24 ساعت قطع شود.
- شما باید حدود 8 الی 12 ساعت ناشتا باشید. در این شرایط وضعیت بدن بیمار در حالت پایه مورد بررسی قرار داده می شود.
- اگر داروی خاصی مصرف می کنید حتما قبل از انجام آزمایش، این مسئله را با پزشک و تکنسین آزمایشگاه در میان بگذارید. مصرف بعضی از داروها مثل هپارین و آسپرین قبل از انجام آزمایش خون محدود یا به صورت کامل قطع می شود.
چگونگی انجام آزمایش خون TIBC
معمولا انجام این آزمایش طبق مراحل ذکر شده در زیر انجام می شود:
- شما نیاز به آمادگی خاصی برای این آزمایش ندارد؛ ولی معمولا توصیه می شود که حداقل 8 ساعت قبل از آزمایش هیچ غذایی مصرف نکرده باشند. این نکته نیز یادآوری شود که باید از خوردن داروهایی مثل آسپرین و هپارین قبل از این آزمایش خودداری کنید؛ مگر اینکه پزشک مصرف آن را برای شما ضروری دانسته باشد.
- جمع آوری نمونه خون: برای انجام این نوع آزمایش خون، پزشک یک سوزن را در ناحیه بازو به رگ وارد می کند تا مقدار اندکی خون جمع آوری کند. این نمونه خون به منظور اندازه گیری میزان آهن به آزمایشگاه منتقل می شود.
- آزمایش های تکمیلی: در بعضی موارد، این آزمایش خون همراه با آزمایش های دیگری نظیر فریتین سرم و یا آهن سرم به منظور بررسی دقیق وضعیت آهن در بدن بیمار انجام می شود.
- نتایج آزمایش: بعد از انجام آزمایش نتیجه معمولا به صورت یک عدد بین می شود. مقدار نرمال TIBC معمولا بین 240 تا 450 میکروگرم در دسی لیتر است. این نکته نیز یادآوری می شود که بر اساس شرایط آزمایشگاه و همچنین طرق مختلف، اندکی متفاوت باشد.
بهترین زمان برای انجام آزمایش TIBC
آهن در بدن هر فرد به پروتئینی که نام آن ترانسفرین است، متصل شده و به وسیله جریان خون منتقل می شود. آزمایش TIBC اندازه آهن بدن شما را به صورت کامل می سنجد. با کمک این آزمایش توانایی پروتئین ترانسفرین به منظور انتقال خون در بدن مورد بررسی قرار می گیرد.
پزشک مربوطه با مشاهده بالا یا پایین بودن سطح آهن بدن افراد این آزمایش را تجویز کرده تا به بررسی آهن خون فرد بپردازد و اقدامات لازم را به فرد ارائه دهد. بهترین زمان برای انجام این نوع آزمایش خون صبح اول وقت است. حالا سوال این است که چرا صبح اول وقت؟ زیرا در اول صبح، آهن خون افراد در بیشترین سطح خود قرار دارد.
بیشتر بخوانید: آزمایش تروپونین چیست؟
تفسیر آزمایش خون TIBC
اگر نتیجه آزمایش بالاتر از 450 میکروگرم در دسی لیتر باشد، فرد در یک حالت بحرانی قرار گرفته است. این نوع آزمایش غالبا در کنار دیگر آزمایش ها اعم از CBC و HCT تجویز می شود که فاکتور HCT غلظت خون افراد را در آزمایش مورد بررسی قرار می دهد.
علت پایین بودن TIBC در خون
- التهاب
- اضافه بار آهن یا همان مسمومیت آهن
علت بالا بودن TIBC در خون
بالا بودن TIBC در آزمایش خون به این معنا است که آهن بدن در سطح پایینی قرار دارد. این مشکل ناشی از موارد زیر می باشد:
- بارداری
- بیماری پلی سایتمی ورا
- کم خونی ناشی از فقر آهن
عوارض و علائم TIBC بالا در خون
- تپش قلب
- ریزش شدید مو
- کاهش میل جنسی
- تغییر رنگ پوست
- کاهش وزن بی دلیل
- دردهای مبهم شکمی
- احساس خستگی بیش از اندازه
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، هر فرد با انجام این آزمایش کم یا زیاد بودن آهن در خون خود را مورد بررسی قرار می دهد. آزمایش خون TIBC زمانی توسط پزشک تجویز می شود که ایشان به کمبود آهن یا زیاد بودن آهن در خون فرد مشکوک است. شما می توانید این آزمایش خون را در آزمایشگاه ژنتیک زینلی انجام دهید و بعد از ویزیت شدن توسط پزشک اقدامات درمانی لازم را پیگیری نمایید.
