سندروم جیتلمن یک بیماری است که به افزایش غیرطبیعی هورمون آلدوسترون در بدن ارتباط دارد. این سندروم معمولاً با اختلال در کلیهها یا وجود تومورهایی در این اعضا مرتبط است. علائم آن شامل افزایش فشار خون، کاهش سطوح پتاسیم، عطش شدید و ادرار زیاد میشود. تشخیص و درمان این وضعیت نیازمند مشاوره پزشک و اجرای آزمایشات مختلف است. درمان معمولاً شامل داروها و تغییرات در رژیم غذایی به منظور کنترل سطوح هورمونی و الکترولیتها است.
سندروم جیتلمن چیست؟
سندرم جیتلمن یک سندرم ژنتیکی با توارث اتوزوم مغلوب است که با مشکلات کلیوی پلی اوری و از دست دادن پتاسیم و منیزیوم از طریق کلیه مشخص می شود که باعث آلکالوز هیپوکالمیک می شود.
دلایل ابتلا به سندروم جیتلمن
بیماری جیتلمن در اثر جهش ژنتیکی در ژن SLC۱۲A۳ بروز می کند و امکان تشخیص پیش از تولد یا پی جی دی برای بیماری امکانپذیر می باشد.
بیشتر بخوانید: بهترین آزمایشگاه پی جی دی
علائم سندروم جیتلمن
علائم بیماری جیتلمن شامل افزایش ادرار (پلی اوری) و پرنوشی و هیپوکالمی و هیپومنیزیمی است.در ادامه رایج ترین علائم سندروم جیتلمن را عنوان نموده ایم.
- افزایش فشار خون: افزایش هورمون آلدوسترون میتواند منجر به افزایش فشار خون شود که ممکن است موجب احساس سردرد، خستگی و ناراحتی گردد.
- کاهش پتاسیم خون: آلدوسترون تأثیر مستقیم بر سطوح پتاسیم در بدن دارد. کاهش پتاسیم میتواند علائمی نظیر ضعف عضلات، خستگی، و حتی اختلالات قلبی ایجاد کند.
- ادرار زیاد: افزایش آلدوسترون باعث افزایش تولید ادرار میشود، که ممکن است منجر به ادرار زیاد و ادرار شبانه شود.
- احساس عطش شدید: تغییرات در الکترولیتها و مقدار ادرار ممکن است باعث افزایش عطش شدید در افراد مبتلا به سندروم جیتلمن گردد.
- اختلالات معده و روده: برخی از افراد ممکن است به مشکلات گوارشی نظیر تهوع، استفراغ، یا اختلالات معده دچار شوند.
تشخیص سندروم جیتلمن
سندروم جیتلمن یک اختلال ژنتیکی نادر کلیوی است که تشخیص آن میتواند پیچیده باشد. برای تشخیص این سندروم، پزشکان معمولاً از روشهای زیر استفاده میکنند:
- علائم بالینی:
- ضعف عضلانی
- خستگی
- گرفتگی عضلانی
- تشنگی زیاد
- نیاز مکرر به دفع ادرار
- آزمایشهای خون:
- سطح پایین پتاسیم (هیپوکالمی)
- سطح پایین منیزیم (هیپومنیزیمی)
- قلیایی شدن خون (آلکالوز متابولیک)
- آزمایش ادرار:
- افزایش دفع کلسیم
- افزایش دفع منیزیم
- تستهای ژنتیکی:
- بررسی جهشهای ژنهای مرتبط با سندروم جیتلمن
- آزمایشهای تصویربرداری:
- سونوگرافی کلیه برای رد کردن سایر مشکلات کلیوی
- تستهای عملکرد کلیه:
- برای ارزیابی میزان فیلتراسیون گلومرولی
- بررسی سابقه خانوادگی:
- وجود علائم مشابه در سایر اعضای خانواده
- آزمایشهای تکمیلی:
- اندازهگیری سطح رنین و آلدوسترون خون
تشخیص قطعی معمولاً با ترکیبی از علائم بالینی، نتایج آزمایشگاهی و آزمایش ژنتیک صورت میگیرد. پزشک متخصص نفرولوژی یا ژنتیک معمولاً در این فرآیند تشخیصی نقش کلیدی دارد.
بیشتر بخوانید: بهترین آزمایشگاه ژنتیک تهران
درمان سندروم جیتلمن
در صورت عدم تشخیص به موقع و عدم درمان در برخی موارد منجر به تشنج و کرامپ های عضلانی و گرفتگی های عضلانی و ضعف عضلانی می باشد. درمان سندروم جیتلمن معمولاً به منظور کنترل سطوح هورمون آلدوسترون و تعادل الکترولیتها انجام میشود. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- داروها: مصرف داروهایی که به کاهش تولید یا اثرات آلدوسترون در بدن کمک میکنند، میتواند به کنترل علائم سندروم جیتلمن کمک کند. این داروها شامل مثبتکنندههای پتاسیم، دیورتیکها، و دیگر داروهای مرتبط با کنترل فشار خون میشوند.
- تغییرات در رژیم غذایی: مصرف غذاهای که حاوی پتاسیم باشند (مانند موز، خیار، و انگور) میتواند به کمک به تعادل الکترولیتها در بدن باشد. از سدیم در مصرف غذاها و نمک هم باید محدودیتهای لازم را رعایت کرد.
- پیگیری پزشکی منظم: برنامههای پزشکی منظم برای اندازهگیری فشار خون، سطوح الکترولیتها، و علائم دیگر مهم است. این کنترلها به منظور ارزیابی اثربخشی درمان و تعیین نیاز به تغییرات اضافی صورت میگیرند.
همچنین، در موارد خاصتری که سندروم جیتلمن ناشی از وجود تومور در کلیهها باشد، ممکن است نیاز به روشهای درمانی خاص یا حتی جراحی وجود داشته باشد. هر چند که درمان بستگی به علت اصلی و شدت بیماری دارد و بهتر است توسط پزشک متخصص مشاوره و نظارت شود.