اگر در مرحله تصمیم برای بارداری باشید، احتمالا روش pgd به گوشتان خورده وبرایتان سوال پیش آمده که پی جی دی چیست؟ پی جی دی (PGD) یا آزمایش تشخیص ژنتیکی قبل از لانه‌گزینی، یک آزمایش قبل از بارداری است. هدف از انجام آزمایش پی جی دی PGD، داشتن فرزند سالم پس از عمل آی وی اف است، البته از آن می‌توان در تشخیص جنسیت جنین نیز استفاده کرد.
روش پی جی دی چگونه است؟
✅ عمل آی وی اف به عمل بارو ساختن تخمک در آزمایشگاه می‌گویند و پس از لقاح تخمک زن با اسپرم مرد، جنین را از نظر ژنتیکی مورد بررسی قرار می‌دهند. به بیان ساده‌تر، با استفاده از این تکنیک روش های تشخیص جنسیت، سلول‌های جنینی که قرار است در رحم مادر لانه گزینی کند را ارزیابی کرده تا جنین پس از تولد، دارای نواقص ژنتیکی شناخته شده‌ای نباشد.
✅ درصد موفقیت پی جی دی PGD بیش از ۹۵ درصد گزارش شده است که برای اطمینان بیشتر می‌توان هم‌زمان از آزمایش‌هایی همچون تست غربالگری، تست آمینو سنتز و نمونه‌برداری پرزهای جفتی (CVS) نیز استفاده کرد.
✅ پزشک با کمک روش PGD نواقص ژنتیکی را شناسایی کرده و از انتقال آن به نوزاد پیشگیری می‌کند در حقیقت تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی تولد فرزندان ناقص را از بین می برد. به صورت کلی انجام آزمایش پی جی دی دارای سه مزیت است. این مزیت‌ها شامل داشتن نوزاد سالم، کاهش خطر سقط جنین و همچنین افزایش شانس بارداری است که در محتوا به توضیح دلایل آن پرداخته می‌شود.
مزایای استفاده از PGD
همانطور که در ابتدا گفته شده استفاد از تست پی جی دی دارای سه مزیت است که در ادامه به توضیح آن‌ها پرداخته می شود.
تولد فرزند سالم
اولین و مهم‌ترین علت انجام آزمایش PGD این است که بیماریهای ژنتیکی به نوزاد منتقل نمی‌شود. با انجام این آزمایش، احتمال وجود ناهنجاری‌های مختلف از قبیل موارد زیر از بین می رود.
- اختلال کروموزومی و بیماری‌هایی همچون سندرم داون
- هموفیلی
- کم‌توانی ذهنی
- اختلال لختگی خون
- دیستروفی ماهیچه
نکته مهمی که باید در همان ابتدا به آن اشاره کرد این است که گاهی آزمایش PGD جنین را غیر عادی تشخیص می‌دهد؛ اما جنین ممکن سالم باشد که در این زمینه توجه به بیماریهای ژنتیکی و همچنین سوابق پزشکی زوجین بسیار با اهمیت است.
انتخاب جنسیت
یکی از روش‌هایی که بر اساس آن می‌توان جنسیت جنین را تعیین و انتخاب کرد، روش پی جی دی است. اما زوج‌ها باید در صورت عدم موفقیت این تست، فرزند با جنسیت غیر مدنظرشان را بپذیرند و همچنین آگاهی کاملی در مورد دلیل انتخاب جنسیت فرزند خود داشته باشند.
جلوگیری از سقط جنین
اگر خانواده‌ای دارای سابقه برخی بیماریهای ژنتیکی باشد، در صورتی که در زمان بارداری متوجه نقص در جنین خود شود، نمی‌تواند فرزند خود را سقط کند و مجوز سقط جنین قانونی نیز به آن‌ها داده نمی‌شود. اما با انجام پی جی دی قبل از بارداری می‌توان از سالم بودن جنین مطمئن بود و نیازی به عمل سقط نیست.
چه بیماری‌هایی با روش PGD قابل تشخیص است؟
از این تست برای غربالگری ژنتیکی قبل از لانه‌گزینی استفاده می‌شود و در تشخیص اختلالات و بیماریهای زیر قابل استفاده است. لازم به ذکر است که تعداد این بیماری‌ها بسیار زیاد است و فقط نام تعدادی از این بیماری‌ها ذکر می‌شود.
- سندرم داون
- فیبروز سیستیک
- سندرم ادوارد
- سندرم ترنر
- تالاسمی مینور و ماژور
- بیماریهای مرتبط با کروموزوم X
- بیماری تی‌ساکس
- سندرم کلاین فلتر
- آتروفی عضلانی_نخاعی
- سندرم پاتو
- دیستروفی عضلانی دوشن
- دیستروفی میوتونیک
- نوروفیبروماتوز
تست PGD به چه کسانی توصیه می‌شود؟
این تست برای همه زوج‌های که می‌خواهند با استفاده از عمل آی وی اف، فرزند سالم داشته باشند توصیه می‌شود؛ اما افراد و یا زوج‌هایی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود، بهتر است حتماً این تست را انجام دهند.
- زنان ۳۵ ساله به بالا و قبل از باردار شدن
- زنانی با سابقه سقط‌های مکرر و بدون دلیل خاص
- زوج‌هایی با داشتن سقط‌های غیرقانونی
- زوج‌هایی با داشتن دو بار IVF ناموفق
- زوج‌هایی با سابقه داشتن بیماری ارثی وابسته به جنسیت
- داشتن ناهنجاری ساختاری کروموزومی
- داشتن فرزند مبتلا به اختلالات کروموزومی
- داشتن اختلالات تک‌ژنی
- داشتن ناباروری با علت نامشخص
- اختلال در فاکتورهای مردانه و وجود اختلالات ناباروری در مرد
مراحل PGD چیست؟
همانطور که در ابتدا گفته شد، این تست قبل از انجام عمل آی وی اف انجام می‌گیرد و دارای مراحل زیر است.
- در ابتدا عمل آی وی اف انجام می‌پذیرد. یعنی در آزمایشگاه به صورت مصنوعی به لقاح تخمک و اسپرم پرداخته می‌شود. در صورتی نیز که بیش از یک جنین سالم ایجاد شد، آن را منجمد می‌کنند. تا در صورتی که سقط ناخواسته به هر دلیلی اتفاق افتاد، بتوان مجدد از آن استفاده کرد.
- پس از سه روز تقسیمات جنینی آغاز شده و جنین دارای ۸ سلول می‌شود. هر سلول دارای ۲۲ کروموزوم اتوزوم و ۲ کروموزوم جنسی است. در این مرحله یک تا دو سلول را جدا می‌کنند.
- در مرحله آخر، سلول‌های جداشده را از نظر ژن‌های معیوب بررسی می‌کنند. در صورتی که جنین دارای اختلال ژنتیکی باشد با اطلاع زوجین آن را از بین می‌برند و در صورتی نیز که سالم باشد آن را به رحم مادر منتقل می‌کنند. پس از دو هفته تست بارداری مادر مثبت می‌شود.
پی جی دی از زبان دکتر زینلی
آیا PGD به جنین آسیبی نمی‌زند؟
یکی از سؤالاتی که همیشه ذهن زوجین را درگیر می‌کند این است که آیا پس از عمل آی‌وی‌اف تست PGD انجام دهیم؟ آیا این تست به جنین آسیبی نمی‌رساند؟
جواب این سؤال خیر است، زیرا جنین در مرحله بلاستوسیت است. در این مرحله سلول‌های برداشته شده مجددا جایگزین می‌شود و مشکلی برای جنین و یا رویان پیش نمی‌آید.
هزینه تست PGD چقدر است؟
هزینه این تست بستگی به انتخاب مرکز درمانی و تعداد تکرار آن دارد، بسیار از شرکت‌های بیمه‌ای نیز این تست تحت پوشش قرار می‌دهند.
تعیین جنسیت با PGD
این تست علاوه بر اینکه می‌تواند از بروز بیماریهای ژنتیکی پیشگیری کند می‌تواند در تعیین جنسیت فرزند نیز تعیین کند.
اسپرم در تعیین جنسیت نقش دارد. تخمک‌ها همیشه دارای کروموزوم X هستند. اما اسپرم می‌تواند حاوی کروموزوم X و یا Y باشد. اگر اسپرم کروزم X را انتقال دهد، فرزند دختر و اگر کروموزوم Y منتقل شود، فرزند پسر می‌شود.
جنسیت جنین به‌راحتی با انجام تست PGD قابل تشخیص است و در صورتی که جنین با جنسیت خاص مد نظر والدین باشد، آن جنینی به رحم مادر منتقل می‌شود که والدین آن را انتخاب کرده‌اند.
آیا انتخاب جنسیت جنین قبل از لانه گذاری قانونی است؟
بله، عمل انتخاب جنسیت با تکنیک‌های نمونه برداری و یا دسته‌بندی اسپرم مجاز است. اما باید زوجین نسبت به خطرات عدم موفقیت این روش آگاه باشند و در صورتی نیز که عمل لقاح انجام شد و جنین دارای جنسیت مد نظر آن‌ها نبود، باید آن را بپذیرند.
نتیجه‌گیری
در این محتوا به بررسی غربالگری جنین یا PGD پرداخته شد. تست PGD یک آزمایش قبل از بارداری است که با هدف داشتن فرزند سالم پس از عمل آی وی اف استفاده می‌شود. همچنین از تست پی جی دی می‌توان برای تشخیص جنسیت جنین استفاده کرد.
با استفاده از این تست بسیاری از بیماریهای ژنتیکی قابل تشخیص است و نقش عمده‌ای در پیشگیری از سقط جنین در خانواده‌هایی دارد که دارای فرزندی با زمینه بیماری ژنتیکی هستند و نمی‌خواهند فرزند دیگری با نواقص ژنتیکی داشته باشند.
با تشکر از مطالعه این محتوا، به نظر شما اولویت انجام تست PGD چیست؟ سن بالای ۳۵ سال، سابقه سقط‌های مکرر، داشتن ناهنجاری ساختاری کروموزومی و یا موارد دیگر؟ همچنین آیا این روش را برای انتخاب جنسیت جنین مناسب می‌بینید؟ لطفاً نظرات خود را در زیر همین پست برای ما بنویسید و همچنین این محتوا را برای دوستانی که دنبال انجام تست PGD هستند نیز ارسال کنید.
