ردپای تمایل به انتخاب جنسیت فرزند، حتی در آرزوهای جوانی اغلب افراد هم یافت میشود. شاید چشمانتان از تعجب گرد شود، اگر بدانید که اجداد و نیاکانمان در دوران ما قبل تاریخ هم در تلاش برای تعیین جنسیت فرزندان خود بودهاند و راجع به آن در نقاشیهای سنگی خود آوردهاند! اگرچه در گذشته اغلب روشهای تعیین جنسیت جنین (برخلاف تعیین جنسیت با PGD ) بر پایه عقاید خرافی بودهاند، اما به لطف علم ژنتیک پزشکی اکنون این رویا تحقق یافته که به طور تضمینی و با احتمال قریب به ۱۰۰ درصد، جنسیت فرزند خود را تعیین نموده و ادامه زندگی، مراحل رشد و تربیت را با فرزند مطابق با جنسیت دلخواهتان سپری کنید. تعیین جنسیت با پی جی دی چگونه است؟ در واقع برای درک سازوکار این روش خوب است بدانید که در ژنوم (محتوای زنتیکی) هر فرد ۲ کروموزوم جنسی از دو والد پدر و مادر دریافت میشود. پدر از طریق اسپرمها میتواند کروموزوم جنسی x یا y را به فرزند خود منتقل کند و مادر تنها امکان انتقال x به سلول تخم را دارد. جنینی که حاصل از نمو سلول تخم xy باشد، صفات پسر و جنین با ژنتیک xx امکان بروز صفات دختر را خواهد داشت.
تعیین جنسیت با PGD ، یا روش تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی این امکان را فراهم میکند قبل از نمو سلول تخم، بتوانید جنسیت دلخواه خود را انتخاب کنید. نخستین بار در سال ۱۹۹۰ بود که روش تعیین جنسیت با PGD ابداع شد. پس از ان، اکنون بیش از سه دهه است که این روش کاربردی ادامه داشته و تاکنون بیش از هزاران کودک به این روش به دنیا آمدهاند. با این تکنیک تضمینی و قطعی لازم نیست والدین انتظار زیادی برای تعیین جنسیت فرزند خود متحمل شوند، نگران انتقال بیماریهای وابسته به جنس به فرزند خود باشند یا تعداد زیادی فرزند با یک جنسیت داشته باشند. تنها با یک هزینه و طی کردن پروسه درمانی تعیین جنسیت با PGD تمامی این مشکلات حل خواهد شد. در ادامه این مقاله از آزمایشگاه زینعلی به زبان ساده و به طور کاربردی با جزییات این روش آشنا میشویم.
کاربردهای تعیین جنسیت با PGD
یکی از نخستین سوالات و مسائلی که در مورد روشهای تعیین جنسیت فرزند چون PGD مطرح میشود، این است که چرا اصلا باید جنسیت فرزندان را ما تعیین کنیم؟ آیا این به نوعی دست بردن در کار خدا نیست؟ در واقع PGD یکی از حرفهایترین روشهای پزشکی ژنتیک برای تعیین جنسیت جنین است که بسیاری زوجین پیش از بارداری پیگیر جزییات آن هستند. در مورد اینکه چرا جنسیت فرزند را از پیش تعیین کنیم، دلایل زیادی وجود دارد که مهمترین آنها عبارتند از دلایل پزشکی و علاقه شخصی. در برخی موارد علم پزشکی و ژنتیک به دلیل وجود اختلالات ژنی در ژنوم زن یا مرد هشدار انتقال اختلال به نوع فرزندی با جنسیت خاص را میدهد. بعضی بیماریها و نقصهای ژنتیکی وابسته به جنس هستند و تنها در جنسیت خاصی بروز پیدا میکنند. یک راه موثر و تضمینی برای جلوگیری از بروز آنها این است که با تعیین جنسیت با PGD و تشخیص زنتیکی پیش از لانه گزینی، جنسیت خاصی از فرزند را برای رشد و نمو انتخاب کنیم. از بیماریهای ژنتیکی وابسته به جنس میتوان هموفیلی، کوررنگی، دیستروفی عضلانی دوشن و… را نام برد.
همچنین همیشه هم لازم نیست دلیل پزشکی پشت تمایل به تعیین جنسیت کودک وجود داشته باشد. گاهی تمایل زوجین به یک جنس فرزند دختر یا پسر بیشتر است و احساس میکنند به این صورت زندگی و ارتباط بهتری خواهند داشت. از طرفی برخی خانوادهها چند فرزند به یک جنسیت دختر یا پسر دارند و میخواهند با داشتن فرزندی با جنس مخالف تعادلی را در خانواده ایجاد کنند؛ که در هر صورت تعیین جنسیت با PGD به تحقق هدف ایشان کمک خواهد کرد.
تعیین جنسیت با PGD چگونه انجام میشود؟
تعیین جنسیت با PGD قطعیتی قریب به ۱۰۰ درصد دارد و از این رو یکی از پرهزینهترین روشهای تعیین جنسیت فرزند با مراجعه به دکتر زنان و زایمان و متخصصان ناباروری به حساب میآید. برای تعیین جنسیت فرزندتان باید پیش از بارداری به متخصصین مربوطه مراجعه نموده و آزمایشات لازم را انجام دهید. تعیین جنسیت با PGD روشی پیچیده است که در خلاصه مراحل زیر انجام میشود: در ابتدا به منظور تخمک گذاری بیشتر مادر، هورمونهای خاصی به وی تزریق میشوند. پس از مدتی تعدادی از تخمکهای مادر و مقداری اسپرمهای پدر از ایشان گرفته شده و در فرآیند لقاح آزمایشگاهی قرار میگیرند. (مشابه آنچه در IVF اتفاق میافتد.) اسپرمها، تخمکهای مادر را بارور میسازند و سلول تخم اولیه ایجاد میشود. این سلول در هر روز یک بار تقسیم شده و پس از ۳ روز، یک تخم ۸ سلولی (۲³) را ایجاد میکند.
حال در محیط آزمایشگاهی تعداد زیادی جنین بدوی یا رویان با ۸ سلول وجود دارد. در این شرایط این امکان فراهم میشود که پزشک متخصص از ابعاد ژنتیکی سلول رویانها را مورد بررسی قرار دهد و جنسیت و سلامت (عدم ناهنجاریهای ژنتیکی) رایانهها را مقایسه کند. در مرحله بعدی رویانی با سلامت زنتیکی و جنسیت مطابق میل زوج انتخاب میشود تا در رحم مادر قرار گیرد. بدین صورت است که فرزند سالم (از لحاط ناهنجاریهای زنتیکی وابسته به جنس) و مطابق با جنسیت دلخواه در رحم مادر مراحل رشد و نمو بعدی را طی میکند و برای زایمان آماده میشود. (اگر برایتان سوال است که دیگر رویانها که توسط پدر و مادر یا پزشک متخصص رد شدهاند، چه میشوند، باید بگوییم که این رویانها هم امکان اهدا به زوجهای نابارور را دارند و هم میتوانند برای انتخابهای بعدی فریز شوند. )
مزایا و معایب تعیین جنسیت با PGD
از جمله مزایای تعیین جنسیت با PGD میتوان به این اشاره کرد که قطعیت این روش بسیار بالا است. در کنار تعیین و تشخیص جنسیت رویانها، سلامت ژنتیکیشان نیز مورد بررسی قرار میگیرد و از انتقال بیماری به رحم مادر جلوگیری میشود. این اقدام در بهترین آزمایشگاه ژنتیک قابل انجام است و قبل از آن نیاز به دریافت مشاوره ژنتیک است. اندر معایب تعیین جنسیت با PGD نیز باید بگوییم این روش مشکلات خاص خود را دارد از جمله اینکه پرهزینه است. طی تحریکات تخمدانها در این روش ممکن است احتمال چندقلوزایی و تولد فرزند ناقص افزایش یابد. اغلب فرزندان ناقص در هنگام تولد که از تعیین جنسیت با PGD استفاده کرده بودند، احتمالا در مراحل انتقال رویان به رحم آسیب دیدهاند. در ضمن تشخیص سلامت جنین در این روش تنها با بررسی ژنتیکی صورت میگیرد. بنابراین همچنان احتمال بروز پارامترهای مشکلساز دیگری هم وجود دارد.
